Olieprijs stort in elkaar, wat is er aan de hand?

Olieprijs stort in elkaar, wat is er aan de hand?

De olieprijs is vandaag in elkaar gestort als gevolg van een structureel overschot aan olie. De spotprijs voor een vat West Texas Intermediate (WTI) zakte maandag naar minder dan $10, het laagste niveau in meer dan twintig jaar. Ondanks de productiebeperkingen daalt de olieprijs, omdat de vraag simpelweg sneller afneemt dan het aanbod. Ook is nog maar weinig opslagcapaciteit beschikbaar, nu verschillende landen hun olievoorraad aanvullen.

Begin april steeg de olieprijs nog in aanloop naar een gecoördineerde productiebeperking door olieproducerende landen. Dat optimisme bleek van korte duur, omdat het structurele overschot in de markt bleef bestaan. Oliemarktanalist Cyril Widdershoven waarschuwde begin april al voor een te groot optimisme. Hij verwachtte dat de olieprijs door een structureel overschot verder zou dalen tot $10 per vat. De olieprijs is op het moment van schrijven zelfs negatief, maar wat zegt dat eigenlijk?

Olieprijs zakt naar $3 per vat (Bron: Tradingview)

Olieprijs naar dieptepunt

Door alle maatregelen tegen het coronavirus is de vraag naar olie de afgelopen maanden aanzienlijk gedaald. Ondertussen blijven de belangrijkste olieproducerende landen volop produceren, aangevoerd door Saoedi-Arabië. De productiebeperkingen van de OPEC+ gelden pas vanaf mei. Dit heeft effect op de termijnmarkt, waar handelaren contracten voor toekomstige levering van olie verhandelen.

Normaal gesproken kunnen handelaren hun oliecontracten gemakkelijk doorverkopen en doorrollen, maar door de gigantische vraaguitval is deze markt zo goed als opgedroogd. Handelaren die contracten hebben voor levering in juni kunnen deze niet meer kwijt, waardoor de prijs van deze contracten keldert. Op het moment van schrijven staat de prijs van dit contract op minder dan $3, terwijl de prijs van een oliecontract voor juni op $22,71 staat.

Hieronder ziet u hoe het prijsverschil tussen deze twee contracten de afgelopen weken is opgelopen. Inmiddels worden de oliecontracten voor directe levering tegen een ongekende korting verhandeld. Het prijsverschil van meer dan $10 eerder op de dag is het grootste prijsverschil ooit gemeten tussen twee opeenvolgende oliecontracten.

Oliecontracten voor levering in mei gaan in de uitverkoop (Bron: Reuters)

Opslagcapaciteit

Normaal gesproken is het voor handelaren lucratief om bij een dergelijk prijsverschil olie op te kopen en op te slaan, maar dat gebeurt nu niet. Dat komt omdat veel opslagcapaciteit wereldwijd reeds gevuld is met olie. De vraag naar opslag is zelfs zo groot dat ook steeds meer olietankers gebruikt worden als vorm van drijvende opslag. Dat is weliswaar duurder dan tanks op land, maar bij deze prijsverschillen is het een lucratieve optie geworden.

Eind vorige week bewaarden handelaren wereldwijd 160 miljoen vaten aan ruwe olie in olietankers, een verdubbeling ten opzichte van het volume twee weken eerder. Zo worden er inmiddels meer dan zestig supertankers met een capaciteit van 2 miljoen vaten - zogeheten very large crude carriers - voor opslag gebruikt. Ter vergelijking, begin deze maand waren dat er ongeveer de helft en in februari wereldwijd zelfs minder dan tien.

De laatste keer dat er zoveel olietankers gebruikt werden voor opslag was in 2009, toen er voor 100 miljoen vaten aan ruwe olie op zee dobberden. Nu is dat al 60% meer en de verwachting is dat daar nog meer opslag bij komt. Volgens analisten kunnen er in theorie 100 tot 200 olietankers van de categorie very large crude carriers ingezet worden voor opslag.

Negatieve olieprijs

Een gebrek aan opslagcapaciteit drukt niet alleen de prijs van West Texas Intermediate omlaag, ook andere olie wordt goedkoper. Zoals we eerder al schreven zijn er ook oliebronnen in afgelegen gebieden waar op dit moment helemaal geen koper voor te vinden is. Denk aan olievelden in de binnenlanden van Canada en Rusland, die duizenden kilometers van zee verwijderd zijn. Voor deze olie kan de prijs zelfs negatief worden, omdat het stilleggen van de productie duurder is dan tijdelijk een paar dollar toegeven op olie. Hieronder een passage uit het vorige artikel:

"Volgens analist Jeff Currie van Goldman Sachs is de locatie van een olieveld op dit moment belangrijker dan de productiekosten. Handelaren geven voorrang aan olie die makkelijk te transporteren is en laten de moeilijk bereikbare bronnen links liggen. Daardoor voorziet hij de grootste problemen bij producenten die hun olie via lange pijpleidingen moeten transporteren. Dat is met name het geval in Canada en Rusland."

Hoe ver gaat de olieprijs dalen?

Op het moment van schrijven is de prijs van het oliecontract voor levering in mei gecrasht naar een prijs van minder dan $3. Dat betekent natuurlijk niet dat olie waardeloos is geworden. Er is simpelweg geen vraag naar dit contract, waardoor er ook vrijwel geen biedingen meer binnenkomen. Blijkbaar is er geen opslagcapaciteit direct beschikbaar om te profiteren van dit prijsverschil.

Kijken we naar de oliecontracten verder in de toekomst, dan zien we dat die prijzen oplopen van $22 per vat in juni tot $33 per vat in december dit jaar. Onderstaande grafiek laat de actuele termijnstructuur zien van oliecontracten. Dit geeft een vollediger beeld van de olieprijs. Op de horizontale as staan de termijnen van mei 2020 tot en met december 2021, op de verticale as de bijbehorende prijs. De olieprijs voor het contract waar momenteel het meest in gehandeld wordt, die voor levering in juni 2020, ligt op het moment van publicatie op ongeveer $22.

In een volgend Insider artikel duiken we verder in de oliemarkt en geven we meer tekst en uitleg bij onderstaande grafiek van de termijnstructuur.

Prijs voor oliecontracten verder in de toekomst loopt op van $22 tot meer dan $30 per vat

Lees ook:

Frank Knopers

Frank Knopers

Frank Knopers studeerde bedrijfswetenschappen aan de Universiteit Twente in Enschede en behaalde een Master in Financial Management met een onderzoek naar de effectiviteit van waardebeleggen (value investing) in Nederland. Sinds het uitbreken van de financiële crisis is Frank zich gaan verdiepen in het geldsysteem en de goudmarkt.

Lees alles van Frank Knopers »